Hỏi:
Giả sử có 01 đập đất mới xong, cao hơn 25,5m, thiết kế tính toán dòng thấm cho phép khoảng 10l/s, ở trường hợp MNDBT. Đập rò rỉ với lưu lượng khoảng 70l/s. Tuy nhiên, nước rất trong và không có biểu hiện vỡ đập. Như vậy, theo các chuyên gia có cần phải xử lý gì không?.
Hoang Thu An
Trả lời:
1. Khi đập phát sinh những biểu hiện khác với thiết kế, bất lợi đối với vận hành và nhất là đối với an toàn đập thì nhất thiết phải kiểm tra, xác định nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng để có quyết định xử lý cần thiết. Việc kiểm tra được tiến hành theo các cấp độ:
- Đơn vị quản lý trực tiếp đập tự tổ chức kiểm tra;.
- Đơn vị quản lý trực tiếp đập báo cáo cấp trên và yêu cầu đơn vị thiết kế tới kiểm tra;
- Đơn vị quản lý trực tiếp đập báo cáo cấp trên, yêu cầu đơn vị thiết kế tới và mời các chuyên gia độc lập kiểm tra;
- Báo cáo Bộ và cơ quan giám định quốc gia.
2. Có 2 nội dung phải kiểm tra đối với dòng thấm qua đập đất:
- Gradient dòng thấm J trong toàn bộ thân và nền đập, đặc biệt tại mái đập và măt nền ở hạ lưu,. phải nhỏ hơn giá trị cho phép [J] tùy thuộc vào tính chất cơ lý của vật liệu đắp và đất nền. Có thể được xác định gradient dòng thấm J bằng các thiết bị quan trắc tại hiện trường hay bằng các phương pháp tính mà phổ biến hiện nay là phương pháp phần tử hữu hạn (PP PTHH). với các phần mềm chuyên dụng rất tiện dùng. PP PTHH có thể cho kết quả tính chính xác cho từng vùng nhỏ (phần tử) trên toàn bộ miền thấm.
- Lưu lượng thấm vượt quá giá trị được ấn định trong thiết kế có thể làm mất nước hồ, ảnh hưởng tới cân bằng nước và các nhiệm vụ của hồ chứa. Tuy nhiên vì dung tích hồ lớn nên ảnh hưởng này thường không đáng kể.
3. Nếu đúng như bạn mô tả là ‘nước rất trong’ thì có thể dòng thấm đã chảy qua một vùng có cấu tạo giống như tầng lọc ở gần mái hạ lưu đập Dù cho rằng ‘không có biểu hiện vỡ đập’ (?) thì cũng vẫn cần kiểm tra kỹ để khẳng định trong trường hợp này.
4. Hội Đập lớn & PT nguồn nước VN đang tổ chức biên soạn ‘Sổ tay An toàn đập’. Dự kiến sẽ ấn hành vào đầu năm 2012. Chắc chắn tài liệu đó sẽ giúp ích bạn đọc trong khảo sát, thiết kế, thi công và quản lý đập. .
(NHN, www.vncold.vn)
|