CÔNG TÁC

TIÊU CHUẨN - ĐO LƯỜNG - CHẤT LƯỢNG

(Báo cáo tham luận tại Hội thảo tiêu chuẩn - chất lượng công trình thuỷ lợi,

ngày 20/12/2006 tại TX. Đồ Sơn)

                       TS. Nguyễn Bỉnh Thìn,
Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học-Công nghệ

                     (Bộ Nông nghiệp & PTNT)

I. HỆ THỐNG TIÊU CHUẨN - CHẤT LƯỢNG HIỆN HÀNH

Tính đến tháng 12 năm 2006 hiện có 180 tiêu chuẩn và văn bản quản lý chất lượng cấp ngành (14TCN), 01 TCXDVN và 4 tiêu chuẩn Việt nam (TCVN) về lĩnh vực thuỷ lợi-thuỷ điện. Các Tiêu chuẩn được xây dựng trên cơ sở nghiên cứu ứng dụng các thành tựu khoa học - kỹ thuật, áp dụng kinh nghiệm tiên tiến và chấp nhận tiêu chuẩn quốc tế, khu vực và nước ngoài phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội của Việt Nam. Hệ thống tiêu chuẩn lĩnh vực thuỷ lợi-thuỷ điện được phân theo bảng sau:

Bảng 1: tiêu chuẩn ngành (14TCN)

            Nhìn chung Hệ thống tiêu chuẩn kỹ thuật thuỷ lợi được xây dựng và sử dụng  trong hơn 40 năm đã đóng góp đáng kể vào việc nâng cao chất lượng xây dựng, quản lý khai thác, vận hành các công trình Thuỷ lợi, Thuỷ điện. Hệ thống tiêu chuẩn thuỷ lợi-thuỷ điện đã tương đối bao trùm, đề cập đến hầu hết mọi đối tượng cần phải tiêu chuẩn hoá thuộc lĩnh vực thuỷ lợi-thuỷ điện cấp ngành và cấp quốc gia; đáp ứng được yêu cầu công tác quản lý kỹ thuật của Ngành.

            Trước đây khi xây dựng hệ thống tiêu chuẩn ngành Thuỷ lợi-thuỷ điện, chúng ta dựa chủ yếu vào Bộ tiêu chuẩn của Liên xô cũ, chủ yếu được xây dựng từ thập kỷ 70 của thế kỷ trước. Đến nay một nội dung không còn phù hợp, yêu cầu phải sửa đổi để từng bước hoà nhập với khu vực và quốc tế trong bối cảnh chuyển đổi sang nền kinh tế thị trường. Nhiệm vụ trước mắt là phải soát xét lại các văn bản quản lý kỹ thuật đã ban hành, từng bước xây dựng các văn bản kỹ thuật phù hợp hơn nhằm quản lý tốt hơn chất lượng sản phẩm và công trình.

            Đánh giá chung thì số lượng tiêu chuẩn Ngành đã đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế,  đã phục vụ tương đối tốt cho hội nhập quốc tế; tuy vậy cũng còn một số hạn chế như số lượng tiêu chuẩn còn thiết, tỷ lệ tiêu chuẩn hài hoà còn chiếm tỷ lệ thấp, theo thống kê cụ thể số tiêu chuẩn được hài hoà với quốc tế như bảng dưới đây:

Trong đó:

- A, A¹- Số lượng các tiêu chuẩn đã hài hoà so với tiêu chuẩn quốc tế hoặc khu vực, chưa cần phải soát xét lại

- B, B¹- Số lượng các tiêu chuẩn chưa hài hoà, chưa  phù hợp với hội nhập quốc tế và khu vực

Về cơ bản tiêu chuẩn đã đáp ứng được yêu cầu, sử dụng thuận tiện, đáp ứng được yêu cầu trong thời gian qua, tuy vậy cần sớm đổi mới, hài hoà một.Trước mắt, cần tổ chức soát xét lại những Tiêu chuẩn đã ban hành trước năm 1990 và một số tiêu chuẩn phục vụ trực tiếp hội nhập kinh tế, sau đó sẽ thay đổi tất cả các tiêu chuẩn khác để sớm hoàn chỉnh hệ thống tiêu chuẩn Ngành.

III. KẾ HOẠCH CÔNG TÁC TIÊU CHUẨN - CHẤT LƯỢNG THUỶ LỢI 2007-2010

1. Định hướng công tác tiêu chuẩn và chất lượng 2007-2010:

Về cơ bản Hệ thống tiêu chuẩn Thuỷ lợi-thuỷ điện được biên soạn nhiều nhất trong thập kỷ 1970-1980. Có một số tiêu chuẩn sử dụng trong thời gian quá dài, không còn phù hợp, cần phải sửa đổi để từng bước hội nhập với tiêu chuẩn khu vực và quốc tế, nhất là chuyển từ kinh tế tập chung bao cấp sang kinh tế thị trường có tính cạnh tranh cao.

            Nhiều người cho rằng: thập kỷ tới là thập kỷ của chất lượng; muốn nâng cao chất lượng, công tác TC-ĐL-CL cần phải đổi mới, đi trước một bước.

            Trước hết cần lưu ý rằng công tác tiêu chuẩn hoá là một quá trình liên tục, có tiếp nối, phụ thuộc vào yêu cầu khách quan của cuộc sống, kinh tế và xã hội. Chúng ta không thể một lúc có thể thay đổi toàn bộ hệ thống tiêu chuẩn hiện hành bằng một hệ thống tiêu chuẩn khác, cũng như không thể nói chỉ theo hệ tiêu chuẩn của một nước nào đó mà phải tiếp thu thành quả công tác tiêu chuẩn hoá của thế giới, chọn ra tiêu chuẩn phù hợp, từng bước hoà nhập; trước mắt hài hoà những tiêu chuẩn thuộc lĩnh vực vật liệu mới, công nghệ mới v.v... những lĩnh vực cần thì có thể biên soạn thay thế và bổ sung,  còn những lĩnh vực khác cần phải chuyển đổi dần, cập nhật, bổ sung, sửa chữa cho phù hợp với điều kiện cụ thể của Việt Nam.

2. Một số trọng tâm công tác tiêu chuẩn 2007.

            Luật Tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật được Quốc hội thông qua tại kỳ họp thứ 9 Quốc hội khóa IX, có hiệu lực từ ngày 01 thỏng 1 năm 2007; đây là Luật làm thay đổi cơ bản hệ thống tiêu chuẩn Việt Nam. Theo luật mới Hệ thống tiêu chuẩn chỉ còn 2 cấp, đó là Tiêu chuẩn Quốc gia (TCVN) và Tiêu chuẩn Cơ sở (TCCS). Tiêu chuẩn Quốc gia sẽ do Bộ Khoa học và Công nghệ tổ chức thẩm định và công bố còn tiêu chuẩn Cơ sở là do cơ sở tự xây dựng và ban hành. Thêm vào đó sẽ có các Quy chuẩn kỹ thuật. Quy chuẩn kỹ thuật là bắt buộc áp dụng do Bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang Bộ ban hành nếu là QCVN và do Chủ tịch Tỉnh, Thành phố ban hành nếu là QCĐP.

            Như vậy nhiệm vụ công tác tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật từ năm 2007 trở đi sẽ rất nặng nề. Chúng ta phải làm một số công việc chính sau:

            - Quan điểm thay đổi, nâng cấp hệ thống Tiêu chuẩn: Cần lưu ý rằng công tác tiêu chuẩn hóa là một quá trình liên tục, kế thừa, phụ thuộc vào yêu cầu khách quan của cuộc sống, kinh tế và xã hội. Chúng ta không thể một lúc có thể thay đổi toàn bộ hệ thống tiêu chuẩn hiện hành bằng một hệ thống tiêu chuẩn khác, cũng như không thể nói chỉ theo hệ tiêu chuẩn của một nước nào đó mà phải tiếp thu thành quả của công tác tiêu chuẩn hoá thế giới, ta phải chọn ra các nộ dung tiêu chuẩn phự hợp, từng bước hoà nhập; trước mắt những tiêu chuẩn thuộc lĩnh vực vật liệu mới, công nghệ mới v.v... những lĩnh vực cần thì có thể biên soạn thay thế và bổ sung,  còn những lĩnh vực khác cần phải chuyển đổi dần, cập nhật, bổ sung, sửa chữa cho phù hợp với điều kiện cụ thể của Việt Nam.

            - Phối hợp với Bộ KHCN rà soát các tiêu chuẩn thuộc lĩnh vực do Bộ NN&PTNT quản lý để chuyển các Tiêu chuẩn Ngành thành TCVN hoặc chuyển xuống TCCS hay huỷ bỏ.

            - Phối hợp với Bộ KHCN từng bước soát xét lại các TCVN đã có và vừa chuyển từ TCN lên để có thể hoà nhập với khu vực và quốc tế.

            - Tổ chức xây dựng ban hành các Quy chuẩn kỹ thuật Quốc gia trong phạm vi Ngành  Thuỷ lợi được Chính phủ phân công.

            - Tổ chức Hội thảo, tập huấn về công tác tiêu chuẩn, Quy chuẩn kỹ thuật, quản lý chất lượng, phát hành và phổ biến tiêu chuẩn, văn bản quản lý kỹ thuật đến người quản lý, người sử dụng. Hướng dẫn các đơn vị, doanh nghiệp trong ngành công bố tiêu chuẩn chất lượng sản phẩm.

            - Tăng cường công tác kiểm tra việc thực hiện công tác tiêu chuẩn, Quy chuẩn, chất lượng sản phẩm ở tất cả các lĩnh vực do Bộ quản lý.

            - Tổ chức in ấn, phát hành, phổ biến tập huấn, kiểm tra thực hiện tiêu chuẩn, chất lượng sản phẩm.

            Trên đây là những nét cơ bản về công tác Tiêu chuẩn trong thời gian qua cũng như những công tác có tính định hướng của công tác Tiêu chuẩn trong thời gian tới; rất mong sự đóng góp ý kiến của các đồng chí để công tác Tiêu chuẩn, Quy chuẩn kỹ thuật ngày một thiết thực và hiệu quả hơn./.

Đóng góp ý kiến về bài viết này