Xử lý nước thải các ao nuôi tôm cá nước ngọt bằng đất ngập nước kiến tạo.[23/5/08]
23/05/2008 10:28
Xử lý nước thải các ao nuôi tôm cá nước ngọt
bằng đất ngập nước kiến tạo
Lê Anh Tuấn
Đại học Cần Thơ
Suốt hơn một thế kỷ qua, ngành nuôi trồng thủy sản đã hiện diện ở Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL). Vùng đồng bằng này thực chất là một khu đất ngập nước rộng lớn như một phần cuối hạ nguồn của sông Mekong ra đến biển Đông và vịnh Thái Lan nên có một tiềm năng to lớn cho việc canh tác ngư nghiệp nước ngọt và nước mặn. Trong năm 2005, vùng ĐBSCL đã đóng góp hơn 68% tổng sản lượng thủy sản của cả nước. Tuy nhiên, vùng ĐBSCL đang phải gánh chịu sự suy giảm chất lượng nước do việc bùng phát thâm canh nuôi trồng thủy sản trong suốt hai thập niên qua, cả về diện tích nuôi và mật độ nuôi thả tôm hoặc cá trên mỗi mét vuông mặt nước.
Một cách tính gần đúng, muốn có 1 kg cá da trơn thành phẩm, người nông dân đã phải sử dụng từ 3 - 5 kg thức ăn. Thực tế chỉ khoảng 17% thực ăn được cá hấp thu và phần còn lại (chừng 83%) hòa lẫn trong môi trường nước trở thành các chất hữu cơ phân hủy. Số liệu quan trắc trên các sông rạch ở ĐBSCL cho thấy nồng độ các chất ô nhiễm như nhu cầu oxy sinh hóa (BOD5), nhu cầu oxy hóa học (COD), tổng lượng chất rắn lơ lửng (TSS), đạm tổng số (TKN), tổng số Coliform, ... vượt xa mức cho phép của tiêu chuẩn Việt Nam. Nước ô nhiễm cũng đã dẫn đến sự gia tăng nguồn bệnh chính cho người và thủy sản.
Có nhiều kỹ thuật xử lý nước thải từ các ao nuôi cá. Tuy nhiên, đất ngập nước kiến tạo có thể kinh tế hơn so với các chọn lựa khác ở các nơi còn mặt bằng. Ưu thế của biện pháp này là đơn giản trong xây dựng, hiệu quả xử lý cao và năng lượng vận hành thấp với chi phí tối thiểu.
Nghiên cứu trong ba năm qua của Khoa Công nghệ, trường Đại học Cần thơ (ĐHCT) cho thấy đất ngập nước kiến tạo chảy ngầm đã loại trừ hầu hết các chất ô nhiễm trong nước thải sinh hoạt và ao nuôi cá một cách có ý nghĩa. Chất lượng nước đầu ra xuống mức cho phép thải trở lại nguồn theo tiêu chuẩn Việt Nam hoặc có thể tái sử dụng trong nuôi cá và sinh hoạt.