Báo cáo của UNEP và AIT về nước trong vùng Đông Nam Á.[28/07/09]

Báo cáo của UNEP & AIT về nước trong vùng Đông Nam Á

Ngày 21/5/2009, tại Bangkok (Thái Lan), tổ chức Chương trình Môi trường của Liên Hợp Quốc (United Nations Environment  Programme – UNEP) và Học viện Công nghệ Chấu Á (Asian Institute of Technology  - AIT) đã công bố bản  Báo cáo về “Nước sạch trong vùng Đông Nam Á “. Phần lớn Báo cáo đề cập đến nguồn nước sông Mekong,   được dư luận các nước  và giới báo chí rất quan tâm.

Báo cáo của UNEP & AIT có đoạn nhận xét: “Kế hoạch cực kỳ tham vọng của Trung Quốc xây dựng một loạt tám con đập liên tiếp ở phần nửa trên sông Mekong tại đoạn chảy qua các hẻm núi ở tỉnh Vân Nam có thể gây ra mối đe dọa trầm trọng nhất cho con sông này.”

Theo báo cáo, các dự án xây đập của Trung Quốc làm thay đổi lưu lượng dòng chảy và thời gian chảy, suy thoái chất lượng nước, đánh mất tính đa dạng sinh học của sông Mekong.

Đập Xiaowan (Trung Quốc) cao nhất thé giới 292m trên thượng nguồn Mekong

Trong tám đập trên có đập Tiểu Loan (Xiaowan) cao nhất thế giới 292 m vừa hoàn thành gần đây. Dung tích của đập tương đương với tổng dung tích chứa nước của các hồ chứa ở Đông Nam Á kết hợp lại.

Nhằm thúc đẩy kinh tế phát triển và thoát nghèo, Lào đang xây dựng 23 con đập trên sông Mekong và dự kiến sẽ hoàn thành vào năm 2010. Campuchia và Việt Nam cũng đang có kế hoạch xây dựng đập. Do đó, các dự án xây dựng đập của Trung Quốc sẽ làm gia tăng áp lực thêm cho dòng sông Mekong.

Ngay sau khi Báo cáo được công bố, đài phát thanh RFA (Pháp) bình luận:

“…Vịêc Trung Quốc xây cất các đập nước bừa bãi trên thượng nguồn giòng Mêkông , là một trong những con sông dài nhất thế giới, gây thêm khó khăn cho các quốc gia ở hạ nguồn, đồng thời cũng là mối đe dọa lớn đối với cuộc sống hàng trăm triệu người sống ven bờ.

Cảnh báo này được UNEP đưa ra hôm nay tại thủ đô Bangkok, Thái Lan.  Văn bản cho biết, Trung Quốc xây thêm hàng loạt đập có khả năng chứa khối lượng nước bằng toàn bộ các đập nước trong khu vực Đông Nam Á cộng lại…

Trước hành động “tay trên” của Bắc Kinh, Lào, Campuchia và Việt Nam cũng xúc tiến các đồ án xây dựng nhiều đập thủy điện tại mỗi nước…

Dòng Mêkông chảy qua Trung Quốc, Miến Điện, Lào, Thái Lan, Campuchia và Việt Nam là nguồn sinh sống của 65 triệu cư dân.

Vì tầm quan trọng đó, Liên Hợp Quốc kêu gọi các quốc gia mà giòng sông này chảy qua hãy hợp tác với nhau chặt chẽ hầu bảo vệ và duy trì sự sống còn của hàng chục triệu người…”

Cá tra dầu khổng lồ trên sông Mekong

Các báo USA Today, Times,..bình luận lưu vực sông Mekong với diện tích 795.000 km² là nơi trú ngụ của hàng chục loài chim và thủy sinh vật quý hiếm, trong đó có loài cá tra dầu khổng lồ. Sông Mekong cũng là nguồn cung cấp thực phẩm cho 65 triệu người.

Trước nay, sông Mekong vốn đã gánh chịu các nguy cơ từ ô nhiễm, biến đổi khí hậu và tác động của các con đập đã xây dựng ở Trung Quốc. Hiện nay, báo cáo của LHQ ghi nhận mức ô nhiễm ở sông Mekong chưa đến mức báo động; khả năng thiếu nước và xung đột do nước chưa xảy ra.

Tuy nhiên theo báo cáo, do nhu cầu phát triển kinh tế và sử dụng nước tăng cao, một số lưu vực trên sông Mekong đang bị đe dọa, gồm biển hồ Tonle Sap ở Campuchia, sông Nam Khan ở Lào, các sông Sesan và Srepok (chảy từ Việt Nam qua Campuchia).

Báo cáo kêu gọi các nước có sông Mekong chảy qua phải hợp tác chặt chẽ hơn nữa để bảo đảm dân số đang gia tăng và kinh tế phát triển không gia tăng áp lực cho sông Mekong.

Ông Young-Woo Park, Giám đốc điều phối khu vực châu Á-Thái Bình Dương của UNEP, cho rằng đã đến lúc phải giải quyết những thách thức này, nếu không kế hoạch phát triển và tăng trưởng sẽ tác động đến khả năng cung cấp nước trong tương lai.

Theo China Daily, sau khi LHQ công bố báo cáo, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc  Mã Triệu Húc khẳng định: Chính phủ Trung Quốc quan tâm đến sự phát triển của sông Mekong, đồng thời cũng chú trọng bảo vệ con sông này. Năm 2003, dự án xây dựng đập thủy điện trên sông Nộ Giang dài 3.240 km (chảy từ Trung Quốc qua Myanmar và Thái Lan) gặp bế tắc vì các tổ chức phi chính phủ bảo vệ môi trường ở Trung Quốc phản đối quyết liệt. Năm 2004, Thủ tướng Trung Quốc Ôn Gia Bảo kêu gọi ngừng triển khai dự án. Tuy nhiên sau đó, công việc chuẩn bị xây dựng đập thủy điện vẫn chuyển động. Ngày 21-5, Thủ tướng Ôn Gia Bảo ra lệnh ngừng xây dựng đập thủy điện này và yêu cầu nghiên cứu sâu hơn về tác động đến sinh thái và cộng đồng dân cư.

(theo báo chí nước ngoài)