Sổ tay kỹ thuật thủy lợi: Phần 2 - Tập 1 - Mục A - Chương 3.[01/09/09]

TẢI TRỌNG VÀ TÁC ĐỘNG

Biên soạn: GS. TSKH. Trịnh Trọng Hàn

3.1 TỔNG QUAN VỀ TẢI TRỌNG, TÁC ĐỘNG VÀ NHỮNG TỔ HỢP CỦA CHÚNG

Khi thiết kế các kết cấu xây dựng hoặc nền móng các công trình xây dựng nói chung và công trình thủy nói riêng người ta phân biệt thành tải trọng thường xuyên và tải trọng tạm thời.

Tải trọng thường xuyên (tiêu chuẩn hoặc tính toán) là tải trọng tác động liên tục trong suốt thời kỳ xây dựng và sử dụng công trình.

Tải trọng tạm thời là tải trọng có thể không xuất hiện ở một thời điểm hoặc thời kỳ nào đó trong quá trình xây dựng và sử dụng công trình.

Đối với các công trình thủy lợi trên sông thì ngoài các tải trọng và tác động được sử dụng để tính cho các kết cấu thông thường cần phải kể đến những tải trọng và tác động dưới đây.

1. Với nhóm tải trọng thường xuyên gồm có: áp lực tủy tĩnh, áp lực thấm và áp lực kẽ rỗng của nước, phản áp lực ở các mặt cắt tính toán và các khớp thi công trong các kết cấu bêtông và bêtông cốt thép ứng với trạng thái mực nước dâng thường và điều kiện làm việc bình thường của kết cấu chống thấm và kết cấu thoát nước, trọng lượng của các thiết bị công nghệ có vị trí đặt lên công trình không thay đổi trong thời gian vận hành ( như các tổ máy thủy lực, các máy phát, máy biến áp v.v..)
2. Với nhóm tải trọng tạm thời nhưng có thời gian tác động tương đối dài gồm có: áp lực bổ sung của đất (ngoài phần áp lực cơ bản) xuất hiện do sự biến dạng của nền và các kết cấu hoặc do tác động nhiệt (khi tha đổi nhiệt độ), áp lực bùn cát lắng đọng.
3. Với nhóm tải trọng tạm thời ngắn hạn (thời gian tác động rất ngắn) gồm có: tải trọng của tàu thuyền (cập bến hay va chạm), tải trọng của băng, tải trọng sóng, tải trọng khi bốc dỡ hay vận chuyển do các thiết bị nâng chuyển làm việc gây ra, tải trọng từ các vật trôi nổi; áp lực nước va trong giai đoạn vận hành bình thường, tải trọng do mạch động trong các đường dẫn không áp và có áp.
4. Với nhóm tải trọng đặc biệt gồm có: áp lực thủy tĩnh và lực trong các mặt cắt tính toán với các khớp nói ở các kết cấu bêtông và bêtông cốt thép khi xuất hiện mực nước gia cường hoặc do tác động nhiệt ẩm, tải trọng bổ sung của áp lực thấm xuất hiện do hậu quả các kết cấu chống thấm hay kết cấu thoát nước bị hư hỏng, tải trọng do nước va khi xả hoàn toàn, áp lực băng khi băng tan vỡ hoặc tháo nước vào mùa đông ở vùng khí hậu băng giá.