Kỳ vọng mưa tiểu mãn xuất hiện đúng thời lịch.[15/05/15]

Kỳ vọng mưa tiểu mãn xuất hiện đúng thời lịch

 

 

Đặng Thanh Bình – Phan Thị Hoàn

Đài Khí tượng Thủy văn khu vực Nam Trung Bộ.

 

Tiết tiểu mãn là một trong hai mươi bốn tiết khí của các lịch vùng Đông Á chịu ảnh hưởng  nền văn hoá Trung Hoa cổ đại; nó thường diễn ra vào khoảng ngày 21 ± 1 của tháng 5 dương lịch hàng năm. Vào thời kỳ trước và sau tiết tiểu mãn; thường có mưa, nhiều năm có mưa vừa đến mưa to gây lũ nhỏ hoặc lũ vừa - được gọi là lũ tiểu mãn.

Lũ tiểu mãn thường không lớn nhưng là nguồn cung cấp nước rất quan trọng cho sinh hoạt, sản xuất nông nghiệp, bổ xung cho các hồ chứa và đặc biệt là các hồ chứa thuỷ điện, vì thông thường vào thời kỳ này là cao điểm của mùa khô hạn thiếu nước.

Đối với tỉnh Ninh Thuận, đã gần năm tháng qua, tại hầu hết các khu vực trên địa bàn toàn tỉnh chủ yếu không nơi nào có mưa đáng kể. Trong khi đó theo số liệu quan trắc được trong các tháng đầu năm 2015: Nhiệt độ không khí, lượng bốc hơi, số giờ nắng đều ở mức cao hơn so với trung bình nhiều năm (TBNN) cùng thời kỳ; đặc biệt là trị số độ ẩm không khí trung bình ở mức rất thấp.

Tình hình mực nước trên các sông, suối đang có xu thế giảm chậm và duy trì ở mức thấp, nhiều sông suối nhỏ đã tắt dòng. Mặc dù vẫn được đón nhận từ hồ Đơn Dương một lượng nước đáng kể qua Nhà máy Thủy điện Đa Nhim; nhưng trên sông Cái Phan Rang, trong các tháng đầu năm có trị số mực nước bình quân đạt giá trị thấp nhất trong 10 năm qua.

Tại thời điểm này, tổng dung tích các hồ chứa trên toàn tỉnh chỉ còn lại dưới 10%và một nửa số hồ có mực nước dưới mực nước chết.

Qua các kết quả thống kê tài liệu thủy văn tại Ninh Thuận, trong chuỗi 39 số liệu có 15 năm xuất hiện lũ trên báo động một (BDI), các năm còn lại lũ nhỏ hơn BDI; trong đó chỉ có 3 năm (1977, 1983, 2014) không xuất hiện mưa lũ tiểu mãn, với tần suất 7,5% và chưa có 2 năm liên tiếp không xuất hiện lũ tiểu mãn.

Theo nhận định của chúng tôi, năm nay 2015, có khả năng xuất hiện mưa lũ tiểu mãn, nhưng ở mức thấp hơn so với trung bình nhiều năm.

Kỳ vọng mưa tiểu mãn xuất hiện đúng thời lịch. Có thể nguồn nước này tuy không lớn, nhưng nó rất quan trọng trong việc bổ sung một lượng nước đáng kể cho dòng chảy các sông suối ở thời kì cạn kiệt. Nó đặc biệt quý giá đối với các hồ chứa phục vụ tưới tiêu, phát điện, cung cấp nước sinh hoạt. Cũng như tạo điều kiện phát triển cân bằng sinh thái, giảm cấp cháy rừng nguy hiểm. Riêng với tỉnh Ninh Thuận, có nền nông nghiệp còn phụ thuộc khá nhiều vào tự nhiên; từ đồng cỏ chăn thả gia súc, đến diện tích canh tác hoa màu phần lớn “ăn theo nước trời”, thì có mưa lũ tiểu mãn xuất hiện quý tựa “vàng trời ban”.