Chương trình bồi dưỡng kiến thức quản lý an toàn đập- Nguy cơ tràn đỉnh đập và các biện pháp giảm thiểu- Video No.12
18/12/2024 16:07
Nguy cơ tràn đỉnh đập và các biện pháp giảm thiểu- Video No.12
Đối với đập đất, nếu để tràn đỉnh thì nguy cơ vỡ đập rất cao. Các nghiên cứu trên thế giới cho biết, nếu chiều sâu nước tràn qua đỉnh đập đất khoảng 20cm thì xác suất vỡ đập ở mức 20%, nhưng nếu tràn 40cm thì xác suất vỡ là 100%. Thời gian vỡ đập kể từ khi tràn đỉnh đến lúc đập bị vỡ trong khoảng 4-5 h.
Khi mưa lớn xảy ra, lưu lượng và tổng lượng nước lũ đổ về hồ lớn, vượt quá năng lực xả của tràn, nước có thể tràn qua đỉnh đập. Khi lũ tràn qua đỉnh đập sẽ gây xói lở đất trên đỉnh và mái hạ lưu đập, sẽ nhanh chóng hình thành dòng chảy tập trung tại một hoặc một vài vị trí dọc theo tuyến đập với vận tốc lớn, không thể kiểm soát và gây vỡ đập. Nếu đỉnh đập có tường chắn sóng, khả năng nước có thể phụt lên qua chân tường chắn sóng, làm đổ tường chắn sóng, gây vỡ đập hoặc đe doạ vỡ đập.
Các nguyên nhân lũ tràn qua đỉnh đập:
1) Lũ vượt tần suất thiết kế;
2) Dự báo không chính xác về tình hình khí tượng thuỷ văn;
3) Tràn không đủ năng lực xả lũ thiết kế, do:
(a) Tính thuỷ văn không chính xác do hạn chế về công cụ, mô hình tính, dữ liệu quan trắc, biến đổi khí hậu, sự thay đổi của thảm phủ lưu vực, ....;
(b) Hồ bị bồi lắng nghiêm trọng, không còn khả năng điều tiết;
(c) Cửa vào tràn bị đất đá sạt lở, cây cỏ lấp tắc. Dốc tràn bị bồi lấp.
(d) Cửa van bị kẹt, không mở được;
(e) Đỉnh đập bị lún, thấp hơn thiết kế ...
(f) Sạt lở bờ hồ chứa gây sóng lớn vượt qua đỉnh đập.
Biện phảm giảm thiểu:
1) Bảo vệ và phát triển rừng đầu nguồn;
2) Nâng cao chất lượng dự báo mưa lũ;
3) Sử dụng các công cụ điều hành hồ chứa theo diễn biến thực tế;
4) Làm tràn sự cố.
Biện pháp xử lý khẩn cấp:
1) Hạ thấp mức nước hồ bằng cửa tràn tối đa;
2) Nâng cao đỉnh đập để chống tràn;
3) Gia cố bề mặt đập (đỉnh và mái hạ lưu) bằng các vật liệu thích hợp khi tổng lượng lũ và chiều cao nước lũ tràn qua đỉnh đập được dự báo là nhỏ và dòng chảy phân bố đều trên tuyến đập;
4) Trong trường hợp mực nước vẫn tiếp tục dâng cao tiếp phải tính đến phương án mở tràn tạm hoặc kích hoạt tràn sự cố (nếu có)
Xem Video ở đây