Chương trình bồi dưỡng kiến thức an toàn đập- Tràn sự cố - Video No.13

Tràn sự cố - Video No.13

Biến đổi khí hậu theo hướng cực đoan, mưa lũ với cường suất tập trung, kết hợp với thảm phủ rừng suy giảm khả năng giữ nước, dẫn đến nước lũ về nhanh hơn, tập trung trung hơn, nguy cơ lũ tràn đỉnh đập rất dễ xảy ra, đặc biệt với các đập đất vừa và nhỏ.

Có nhiều biện pháp để chống tràn đỉnh có hiệu quả, như: 

- Làm tốt công tác dự báo khí tượng thuỷ văn để chủ động xả tràn đón lũ;

- Làm tốt công tác duy tu, bảo dưỡng để bảo đảm không xảy ra trục trặc khi xả lũ; như: 1.  Bảo dưỡng cơ điện cửa van và thiết bị đóng mở, vận hành thử trước khi mùa lũ đến; 2. Thu dọn vật cản ở cửa vào, cửa ra của tràn trước mùa lũ; 3. Là lưới chắn và thu dọn củi rác trước cửa tràn; 4. Có kế hoạch và phương án dự phòng để xử lý khi xảy ra sự cố ở tràn như máy phát điện dự phòng, cẩu lớn để hỗ trợ khi đứt cáp, ....

-  Với các đập tràn tự do, có thể cải tạo theo hướng nâng cao khả năng tháo bằng cách: 1. Hạ thấp ngưỡng tràn và lắp thêm đập cao su hoặc khối tự lật trên đỉnh; 2. Kéo dài chiều dài tràn bằng cách thay kết cấu tràn thực dụng bằng tràn Lybrinh, tràn phím Piano, ....

- Với các đập lớn, tràn có cửa van và xếp ở mức rủi ro cao, nếu điều kiện cho phép thì làm thêm đập tràn sự cố được xem là giải pháp tốt nhất để ngăn chặn lũ tràn đỉnh đập. Bất đắc dĩ mới tính đến phương án làm thêm tràn thứ 2, vì lý do khó bố trí và khó thi công.

Tràn sự cố đắp bằng đất hay còn gọi là tràn cầu chì là một trong những biện pháp đảm bảo an toàn cho đập khi xảy ra lũ lớn. Tràn cầu chì có thể tự vỡ hoặc chủ động phá vỡ (đào mồi hoặc dùng thuốc nổ). Ở Việt Nam có nhiều công trình đã sử dụng loại tràn này.

Bố trí tràn cầu chì tự vỡ dưới tác dụng xói mòn của dòng chảy là giải pháp thích hợp khi chọn được vị trí mà việc xả lũ khẩn cấp không gây nguy hiểm cho đập chính hoặc các công trình khác.

Việc thiêt kế tràn cầu chì được tiến hành theo nguyên tắc khi mực nước trong hồ đạt đến ngưỡng cần xả khẩn cấp thì sẽ đập cầu chì sẽ tự vỡ hoặc xói mòn dần dưới tác dụng của dòng chảy tràn và thoát lũ về hạ lưu mà không gây nguy hiểm cho an toàn cho đập chính.

Khi lựa chọn vị trí đập cầu chì cần đáp ứng các điều kiện sau:

• Địa hình: Cần có địa hình xả lũ ở phía hạ lưu mà không ảnh hưởng đến hạ lưu đập chính, tốt nhất là xả lũ sang lưu vực khác hoặc cách xa chân đập chính

• Địa chất: Điều kiện địa chất hạ lưu tràn cầu trì phải đảm bảo điều kiện chống xói lở, trong trường hợp cần thiết cần phải thiết kế gia cố bảo vệ lòng dẫn dòng chảy tràn.

• Điều kiện hạ lưu: Cần có một kênh tháo hạ lưu để dẫn dòng chảy xả lũ nhập về sông chính đảm bảo không gây xói lở cho các công trình khác.

Xem Video ở đây