Khí hậu – biến đổi khí hậu và phát triển bền vững [20/12/07]
13/12/2007 22:16
KHÍ HẬU - BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU VÀ PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG
TRẦN THỤC - LÊ NGUYÊN TƯỜNG
Viện Khoa học Khí tượng Thuỷ văn và Môi trường
1. Khí hậu toàn cầu thay đổi
Theo tính toán của tổ chức Liên Chính phủ về biến đổi khí hậu IPCC, trong những thập niên gần đây, nhiệt độ tăng trung bỡnh 0,3o/mỗi thập niên. Mưa trở nên thất thường hơn. Cường độ mưa thay đổi. Những vùng mưa nhiều, lượng mưa trở nên nhiều hơn, cường độ mưa lớn hơn. Các vùng hạn trở nên hạn hơn. Toàn bộ mặt đệm, cả mặt đất và đại dương đều nóng lên
đặc biệt là ở các vĩ độ cao dẫn đến hiện tượng tan băng các vùng cực, gây nên hiện tượng rất đáng quan tâm là nước biển dâng. Tần suất và cường độ hiện tượng El-Nino tăng đáng kể, gây lũ lụt và hạn hán ở các vùng nhiệt đới và á nhiệt đới.
Đồng thời với sự nóng lên toàn cầu, nước biển dâng, sự thay đổi về mưa và sự bốc hơi là sự suy thoái của tầng ozôn bỡnh lưu làm tăng bức xạ cực tím mặt trời trên trái đất, gây ra những ảnh hưởng lớn cho loài người, hệ thống tự nhiên, tác hại trực tiếp đến cả nền kinh tế - xó hội. Ngược lại, bản thân sự tồn tại và phát triển của các ngành kinh tế - xó hội cũng làm biến đổi môi trường xung quanh, tác động đến hệ thống khí hậu.
2. Nguyên nhân của biến đổi khí hậu
Khí hậu trái đất được giữ ổn định nhờ sự cân bằng và ổn định cán cân bức xạ mặt trời. Sự ổn định đó có được là nhờ sự ổn định các thành phần quan trọng trong khí quyển đặc biệt là các loại khí có khả năng bức xạ và phản xạ bức xạ mặt trời có các bước sóng khác nhau. Thành phần quan trọng trong khí quyển có khả năng đó là khí nhà kính. Là các loại khí trong suốt đối với các bức xạ sóng ngắn nhưng có khả năng phản xạ và ngăn cản bức xạ sóng dài. Các khí này hầu hết tồn tại trong tự nhiên. Nhờ có chúng mà khí hậu trái đất ấm áp với muôn loài sinh sống hiện nay.
Tuy nhiên, phát triển khoa học kỹ thuật, phát triển kinh tế của con người đó bổ sung thờm vào khớ quyển một khối lượng lớn các loại khí nhà kính đó cú và những loại khớ nhà kớnh khỏc hoàn toàn do con người tạo ra.
Bảng 1: Thay đổi nồng độ các khí nhà kính trong khí quyển
Các loại khí |
CO2 |
CH4 |
N2O |
CFC-11 |
HCFC22 |
CF4 |
Thời kỳ tiền công nghiệp |
~280 ppmv |
~700 ppbv |
~275 ppbv |
0 |
0 |
0 |
Nồng độ năm 1994 |
358 ppmv |
1720 ppbv |
312 ppmv |
268 pptv |
110 pptv |
72 pptv |
Tốc độ thay đổi |
1,5 ppmv/n |
10 ppbv/n |
0,8 ppbtvn |
0 |
5 pptv/n |
1,2 pptv/n |
|
0,4 %/ năm |
0,6 %/ năm |
0,25%/ n |
0 %/năm |
5 %/ năm |
2 %/ năm |
Thời gian tồn tại trong khí quyển (năm) |
50 - 200 |
1 |