ĐỔI MỚI CĂN BẢN VỀ TÀI CHÍNH CHO GIÁO DỤC ĐẠI HỌC (GDĐH) VIỆT NAM
GS. Phạm Phụ
(tiếp theo & hết)
(Phần II)
….
· Kiến nghị về “Chia sẻ chi phí” cho GDĐH Việt Nam
Theo con số thống kê có được năm 2002 (Xem hình 5). “Chia sẻ chi phí” cho 3 nguồn thu nói trên tương ứng là (a) 55%, (b) 42% và (c) 3%. Những năm gần đây, do tăng nhanh số lượng SV và tăng học phí nên tỷ lệ phần (a) có giảm xuống, có lẽ dưới 50% và phần (b) có tăng lên, có lẽ đã đến gần 50%, nhưng nhìn chung phần (c) không có thay đổi mấy. Nếu giữ nguyên các tỷ lệ này, khi CPĐV tăng lên gần 3 lần, đến con số 1.400USD, thì NSNN cho GDĐH cũng phải tăng lên đến trên 2 lần. Rõ ràng đây là một tính toán không thực tế. Vì vậy cần vận dụng mô hình J-model như đã nói ở trên.
Khi đó, với thành phần (a) NSNN, nếu Việt Nam có tỷ lệ SV ở ĐH tư thục là 30-40% vào năm 2020 như dự kiến, dồn thêm NSNN cho 60 – 70%. SV ở các ĐH công lập thì tỷ lệ phần NSNN có thể chiếm khoảng 25 – 30% như ở nhiều nước Châu Á theo mô hình J-model và giữ nguyên tỷ lệ chi cho GDĐH trong tổng NSNN dành cho GD khoảng trên 10% như hiện nay. Với thành phần (c) đóng góp của cộng động, phấn đấu đạt mức 15% như Nghị quyết14 của Chính Phủ năm 2005 về đổi mới cơ bản toàn diện GDĐH giai đoạn 2006 – 2010. Để có con số này có lẽ nhà nước, bên cạnh chính sách miễn thuế cho tặng đối với GDĐH, cần có chính sách xây dựng vốn cho tặng (Endowment) ở các cơ sở GDĐH. Tất nhiên cũng cần tăng tỷ lệ đóng góp của chính các cơ sở ĐH qua các hoạt động khoa học công nghệ và các dịch vụ có thu.
Khi đó, tỷ lệ của thành phần (b) – đóng góp của SV và gia đình SV (học phí) sẽ vào khoảng 55-60% ().Điều này có nghĩa, học phí ở ĐH công lập bình quân phải tăng lên khoảng 3,5 lần so với hiện nay, khoảng 750 – 800 USD/ năm.
Tất nhiên, cấu trúc “chia sẻ chi phí”: (a) 25-30%, (b) 55-60% và (c) 15% đề xuất nói trên là nói trung bình cho cả hệ thống. Thực tế thế giới cho thấy, cấu trúc sẽ rất khác nhau đối với loại trường và ngành nghề đào tạo khác nhau. Ở Mỹ tỷ lệ học phí trên CPĐV ở các lớp trường khác nhau thay đổi từ 20,1% cho đến 77,4%.
Mời download & xem file đính kèm.
|