Chuyện về PIM¹

ÔNG CHỦ TỊCH XÃ  VÀ “CON NGƯỜI “

                                                                                         Nguyễn Xuân Tiệp
www.vncold.vn

  Chúng tôi gặp ông chủ tịch UBND xã Ninh H., huyện Ninh hòa, tỉnh Khánh hòa vào buổi sáng của một ngày cuối năm 2007. Công việc khá bận rộn.

Từ sáng sớm, tại phòng làm việc của ông chủ tịch, khách đã ra vào liên tục. Khi nghe nói đoàn chúng tôi đến thì ông chủ tịch ra đón và mời vào ngay ( vì đã được hẹn trước ). Ông chủ tịch tên là P. rất trẻ và khá  chững chạc. Chúng tôi xưng hô là “ anh P. “.

Câu chuyện với chúng tôi vừa mới bắt đầu thì có một cô gái trẻ, ăn mặc rất diện bước vào xin gặp anh. Cô gái trình bày và đưa cho anh một văn bản “ nhờ anh ký cho em bản này “. Anh P. xin lỗi chúng tôi và nói “lại là chuyện  con người rồi”. Anh về bàn làm việc của mình để ký văn bản mà cô gái đưa. Chúng tôi chưa hiểu ý anh muốn nói gì, chỉ biết đưa mắt theo rõi . Xong việc, cô gái cảm ơn, chào, rồi vừa bước ra khỏi phòng thì một phụ nữ trạc tuổi trên 50 bước vào, trang phục màu đen đã bạc màu, trên tay cầm chiếc nón lá đã cũ nát, hình như đã qua chống đỡ nhiều mưa nắng, “ tôi muốn xin gặp ông chủ tịch “. Anh P mời bác ấy vào, lắng nghe bác ấy trình bày xong và từ tốn nói  “ bác lên tầng 2 phòng đầu tiên sẽ có cán bộ  giải quyết giúp bác “. Bác nông dân khẩn khoản nói : “ Ở trên đó họ chỉ xuống đây để ông chủ tịch giải quyết “. Anh P vẩn ôn tồn, niềm nở  nhắc lại “ Bác cứ  lên tầng 2 đi….” Bác nông dân  khẩn khoản thêm nhưng anh vẫn  cười và từ tốn nói: “Bác cứ lên trên đó, có người sẽ giúp tôi giải quyết cho bác, bác thông cảm nhé… vì tôi đang bận tiếp khách mà....” Bác nông dân đành vui vẻ chào ..và bước ra khỏi phòng.

Cát ven biển

 Tạm quên hình ảnh đó..chúng tôi mới bắt đầu bàn công việc với ông chủ tịch   …Anh rất chăm chú lắng nghe chúng tôi trình bày về nội dung chương trình phát triển PIM¹ trên địa bàn của nhiều xã ( trong đó có xã Ninh H. ) trong  Dự án “Hỗ trợ Thuỷ lợi Việt Nam (VWRAP) của Ngân hàng Thế giới  , về trách nhiệm của chính quyền xã trong việc thực hiện chương trình này mà  mục đích của nó không ngoài việc góp phần phát triển nông nghiệp, nông thôn, xóa đói giảm nghèo. Sau khi nghe xong, anh đã chân thành và cởi mở trao đổi với chúng tôi về kết quả thực hiện chương trình do anh và tập thể UBND xã chỉ đạo …Chúng tôi ghi nhận và đánh giá cao về những việc mà xã Ninh H. đã làm được

Xong việc, tiễn chúng tôi ra cổng, anh nắm tay tôi và nói : “ Anh Tiệp ạ, chắc anh đã biết mọi việc đều do con người đặt ra và  quyết định cả mà! “. Anh cười rồi nói tiếp :

 “ Vừa rồi, với cô gái ấy,  tôi chỉ lên tầng 2 giải quyết cũng được song  tôi đã biết rõ sự việc cô ấy cần, nên tiện thể ký ngay, giúp cô ấy cho nhanh, cũng là trách nhiệm của tôi nữa… Còn với bác ấy tôi lại không ký và chỉ lên tầng trên. Không phải là từ chối đâu, vì trên đó đã có người thay tôi giải quyết.. Cả hai trường hợp đều do tôi quyết định và giải quyết hợp lệ. Nhiều ý kiến cứ phàn nàn rằng mọi việc do cơ chế, chính sách này nọ quyết định.. Nhưng theo tôi,  mọi việc ( kể cả cơ chế chính sách ) đều do con người đặt ra và quyết định cả mà, họ muốn làm thì xong ngay! Họ quyết tâm làm thì có thể làm được bất cứ việc gì.”

…Tôi cười và nói với anh P.: “ Anh nói đúng, nhưng chua đủ. Như Bác Hồ đã dạy : “Không có việc gì khó ... quyết chí vẩn làm nên” mà . Nhưng nói đến con người thì phức tạp lắm, không phải ai cũng muốn làm những việc có lợi cho nhiều người. Đôi khi chính con người lại tự tạo ra những mâu thuẫn cho chính mình.  Nhiều việc muốn mà không làm được, vì không biết làm như thế nào ?(do thiếu năng lực ), hoặc biết cách làm ( nhờ đã  được đào  tạo ), nhưng không dám làm! Như vậy con người hoàn thiện phải có đủ 3 đức tính như cha ông ta đã dạy “Tâm – Trí – Dũng“. Trước hết phải nhiệt tình, tâm huyết với công việc. Rồi còn phải có “trí“,  thông minh, đủ năng lực (nhờ thông qua đào tạo) để việc làm đạt hiệu quả cao.  Có “Tâm”, có “Trí”rồi,  nhưng liệu có dám làm không? Lúc  âý  phải có “Dũng”.  Đức tính này không phải ai cũng có, do sợ chịu trách nhiệm, ảnh hưởng xấu đến quyền và lợi ích của cá nhân, mất địa vị trong xã hội mà mình đang có…. Khi giao phó công việc, tổ chức và cấp trên đã  có sự  lựa chọn rồi, nhưng người nhận nhiệm vụ ấy có muốn làm tốt công việc được giao hay không thì không hề đơn giản. Đó chính là chuyện “ con người “ mà anh đã nói đến  ngay từ đầu . Con người được  giao công việc phải bị ràng buộc bơỉ các qui chế kỷ luật, khen thưởng, kích thích bằng lợi ích vật chất một cách công bằng, rõ ràng, gắn quyền và trách nhiệm, hiệu quả đối với công việc được giao.  Anh được giao quyền là “ ông chủ tịch” thì anh phải chịu trách nhiệm đầy đủ về kết quả của “ ông chủ tịch”. Nhưng nếu anh không làm tốt thì…?

Như vậy ông Chủ tịch chính là con người, nhưng con người ấy được giao quyền,  đại diện cho nhiều người thực hiện công việc để  đem lại lợi ích cho nhiều người cho cả cộng đồng. ”

PIM là công việc của cộng đồng, nhằm đem lại lợi ích : giảm chi phí, tăng năng suất, tăng sản lượng, đảm bảo chất lượng sản phẩm có tưới, tăng khả năng cạnh tranh..  ổn định đời sống, tăng thu nhập cho người sản xuất  là nông dân.

Phát triển PIM là thực hiện chủ trương của Đảng, Nhà nước, nhằm nâng cao thu nhập cho nông dân, phục vụ cho xóa đói giảm nghèo, phát triển nông thôn bền vững, thông qua việc khai thác hiệu quả các hệ thống thủy lợi đã được đầu tư hàng trăm ngàn tỷ đồng theo phương châm “ Nhà nước và Nhân dân cùng làm“... Nhưng hiện rất ít người quan tâm (nhất là cán bộ) đến PIM. Vai trò của chính quyền các cấp chưa được xác định rõ... đã và đang là trở ngại lớn làm hạn chế kết quả của PIM. Nếu mọi người,  nhất là những người được coi là cán bộ đã được đào tạo,  phát huy được vai trò của mình thì PIM sẽ thành công nhiều hơn, có phải không anh P ? ….. “

Tôi cười và bắt tay tạm biệt. Anh ôm lấy tôi và hẹn gặp lại lần sau để đánh giá kết qủa thực hiện chương trình PIM đã được bàn hôm nay …        

 ¹ PIM – Viết tắt từ cụm từ tiếng Anh : “Participatory Irrigation Management”,  được hiểu theo nghĩa rộng là “ Công tác thủy lợi có sự tham gia của người dân”.